Τρίτη 31 Ιανουαρίου 2012

ΟΙ ΑΝΕΜΟΜΥΛΟΙ ΤΗΣ ΥΔΡΑΣ


Ο ΜΥΛΟΣ ΤΗΣ "ΛΩΡΕΝ"
Ο οικισμός της Ύδρας είναι γνωστός περισσότερο για τα αρχοντικά του και για την αμφιθεατρική του διάταξη πάνω στους λόφους που πλαισιώνουν το λιμάνι. Λιγότερο γνωστοί είναι οι ανεμόμυλοι, οι οποίοι δέσποζαν στο λιμάνι στα τέλη του 18ου αιώνα 
Πράγματι, ανεμόμυλοι ή κατάλοιπα αυτών εντοπίζονται σε διάσπαρτες θέσεις και σε όλη την έκταση του οικισμού. 

Συγκεκριμένα, εντοπίζονται δύο στα Καμίνια , τρεις στη συνοικία του Λόφου , επτά στο λόφο δυτικά του λιμανιού , δύο στο λόφο ανατολικά του λιμανιούκαι, τέλος, δύο στα νότια του οικισμού και σε απόσταση από αυτόν .


Ιστορικά στοιχεία: 
 Υποστηρίζεται ότι ο ανεμόμυλος λειτουργούσε στο Αιγαίο ήδη από το 12ο-13ο αιώνα, ενώ κατά το 16ο αιώνα είχε πλέον διαδοθεί. Η διάδοσή του όμως στον ελλαδικό χώρο παραμένει ακόμα θολή. 

α) 15ος-αρχές 19ου αιώνα: Η ιστορία του οικισμού της Ύδρας ξεκίνησε στα 1460, όταν κύματα προσφύγων έφτασαν στο νησί. Τέτοια κύματα συνεχίστηκαν κατά το 16ο και 17ο αιώνα. Οι πρώτοι κάτοικοι εγκαταστάθηκαν στην περιοχή του Προφήτη Ηλία, νότια του οικισμού και σε μεγάλο υψόμετρο. Στη συνέχεια συγκροτήθηκε ο οικιστικός πυρήνας της Κιάφας, σε χαμηλότερο υψόμετρο. 

 Η διακύμανση του πληθυσμού της Ύδρας.
Από τα μέσα του 17ου και καθ’ όλο το 18ο αιώνα οι Υδραίοι ασχολήθηκαν με το θαλάσσιο εμπόριο, ευνοημένοι από τις διεθνείς συγκυρίες. Στα τέλη του 18ου και στις αρχές του 19ου αιώνα η Ύδρα έφτασε στο απόγειο της ακμής της. Ο οικισμός απολάμβανε πλούτη, ενώ το 1778 ο Σουλτάνος παραχώρησε το προνόμιο της αυτοδιοίκησης. Η τάξη των νοικοκυραίων διαμορφώθηκε και χρηματοδότησε την ανοικοδόμηση αρχοντικών. Ο πληθυσμός διαρκώς αυξανόταν και το 1794 ξεπερνούσε τις 11.000, με αποτέλεσμα ο οικισμός να επεκταθεί προς το λιμάνι 
 Μέσα σ’ αυτό το πλαίσιο κάνει την εμφάνισή του ο ανεμόμυλος. Η λειτουργία του ευνοήθηκε από τους βόρειους άνεμους που πνέουν με την κατάλληλη ανεμοδύναμη και συχνότητα, σε συνδυασμό με την ανυδρία του νησιού, που εμπόδιζε τη λειτουργία υδρόμυλων. 


Πλήθος ανεμόμυλων διακρίνεται στις πρωιμότερες γνωστές απεικονίσεις της Ύδρας, οι οποίες οφείλονται στον Th. Hope και στον A.-L. Castellan. Πρόκειται για απόψεις του οικισμού από τα Βόρεια ή τα Νότια. Μία από τις υδατογραφίες του Hope έχει χρονολογηθεί στα 1795 περίπου, ενώ μια δεύτερη στους χρόνους πριν το 1806. Η χαλκογραφία του Castellan φιλοτεχνήθηκε από τον ίδιο κατά το ταξίδι του προς την Κωνσταντινούπολη το 1797 και συμπεριλήφθηκε στο έργο του, που εκδόθηκε το 1808
 Στις παραπάνω απεικονίσεις διακρίνονται ανεμόμυλοι σε λειτουργία, με τρούλες και φτερωτές, είτε μεμονωμένοι είτε διατεταγμένοι σε συγκρότημα.
Οι θέσεις των ανεμόμυλων οικισμό της Ύδρας.
Η λειτουργία ανεμόμυλων στην Ύδρα στις αρχές του 19ου αιώνα βεβαιώνεται χάρη σε σύντομες αναφορές. Σε σημείωμα για τους μυλωνάδες της Ύδρας το 1811 αναφέρονται 17 ονόματα, που, κατά μία άποψη, αντιστοιχούν σε 15 μυλωνάδες και σε 2 ιδιοκτήτες. Επίσης στην καταγραφή εσόδων της κοινότητας για το διάστημα από την 1η Μαρτίου 1814 έως την 28η Φεβρουαρίου 1815 αναφέρονται έσοδα από τη φορολογία φούρνων, αλογόμυλων και ανεμόμυλων . 


 β) Αρχές 19ου-20ος αιώνας: Προχωρώντας στο 19ο αιώνα τα δεδομένα για την Ύδρα άλλαξαν. Η οικονομία της συρρικνώθηκε με τη δραστηριοποίηση ξένων δυνάμεων στο θαλάσσιο εμπόριο και με τη δαπάνη σημαντικών κεφαλαίων για την οργάνωση της Ελληνικής Επανάστασης. Το τελειωτικό πλήγμα δόθηκε στα μέσα του 19ου αιώνα με την εμφάνιση στον ελλαδικό χώρο των πρώτων ατμόπλοιων. Υδραίοι, που δεν προσαρμόστηκαν στις αλλαγές της ναυσιπλοΐας, εγκατέλειψαν το νησί. Ακόμα και η οικονομική ανάκαμψη που παρουσιάστηκε στα τέλη του 19ου και στις αρχές του 20ου αιώνα με την άσκηση της σπογγαλιείας ήταν προσωρινή. 


Ο οικισμός επεκτάθηκε προς τα Δυτικά, ενώ η Κιάφα εγκαταλείφθηκε. Στη δεκαετία του 1820, ο πληθυσμός υπολογίζεται σε 27.000-28.000 κατοίκους, έκτοτε όμως μειώθηκε. Το 1828 η Ύδρα αριθμούσε 16.500 κατοίκους και το 1886 αριθμούσε 7.342  
 Παράλληλα, κατά τη δεκαετία του 1860 άρχισαν να λειτουργούν οι ατμοκίνητοι αλευρόμυλοι, οι οποίοι αποτέλεσαν το σημαντικότερο κλάδο της πρώτης βιομηχανικής ανάπτυξης στην Ελλάδα . Ένας ατμοκίνητος αλευρόμυλος λειτουργούσε στην Ύδρα το 1886, χωρίς απαραίτητα η χρονολογία αυτή να αντιπροσωπεύει την πρώτη εμφάνιση ατμόμυλου στο νησί. Την ίδια περίοδο λειτουργούσαν ατμοκίνητοι αλευρόμυλοι επίσης στα Δίδυμα της Ερμιονίδας και στη Σαλαμίνα

Σύμφωνα με απεικονίσεις , αρχικά το 19ο αιώνα ορισμένοι πυργόμυλοι δε διέθεταν τρούλα ή φτερωτή, φαίνεται όμως ότι σώζονταν σε όλο τους το ύψος. Πιθανώς ο αριθμός των σε λειτουργία ανεμόμυλων είχε αρχίσει να μειώνεται. Αργότερα, στα τέλη του 19ου και κατά τον 20ο αιώνα, αρκετοί ανεμόμυλοι θα είχαν πλέον εγκαταλειφθεί, εφόσον σώζονταν σε ύψος χαμηλό και ακατάλληλο για χρήση. 

Σε λειτουργία παρέμειναν περίπου ως τη δεκαετία του 1950 δύο μόνο ανεμόμυλοι.

Διαπιστώνεται, λοιπόν, ότι στα τέλη του 18ου αιώνα λειτουργούσαν ανεμόμυλοι στην Ύδρα και ότι είχαν ήδη διαμορφωθεί τουλάχιστον τρία μυλοτόπια. Φαίνεται ότι η λειτουργία των ανεμόμυλων συμβαδίζει με την οικονομική ιστορία και την οικοδομική επέκταση του οικισμού, καθώς και με τη διακύμανση του πληθυσμού. Δυστυχώς, όμως, τα διαθέσιμα στοιχεία χρονολόγησης είναι αρκετά όψιμα σε σύγκριση με την ιστορία της Ύδρας και του ελληνικού ανεμόμυλου, με αποτέλεσμα να μην μπορεί να τοποθετηθεί χρονικά η έναρξη της λειτουργίας του στην Ύδρα. 

Παρατηρείται ακόμη ότι οι ανεμόμυλοι βρίσκονταν σε λειτουργία παράλληλα με άλλα είδη μύλων: αρχικά -και παρότι οι ανεμόμυλοι είχαν ήδη διαδοθεί στον οικισμό- με τους αλογόμυλους και στη συνέχεια με τους ατμόμυλους. 

Υπάρχουσα κατάσταση: 

Οι περισσότεροι από τους ανεμόμυλους βρίσκονται σε κακή κατάσταση ή έχουν υποστεί αλλοιώσεις της αρχικής τους μορφήςι .


Λίγοι ανεμόμυλοι βρίσκονται σε χρήση, πάντοτε όμως ξένη προς την αρχική, λειτουργούν δηλαδή ως κατοικίες ή ως βοηθητικοί χώροι. Η χρήση των ανεμόμυλων, όπως και η κατάσταση διατήρησής τους, σχετίζεται με το ιδιοκτησιακό τους καθεστώς. Αρκετοί ανήκουν στο Δήμο Ύδρας. Πρόσφατα μάλιστα εγκρίθηκε από το Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού μελέτη αποκατάστασης τριών ανεμόμυλων, η οποία θα υλοποιηθεί με δαπάνη του Δήμου Ύδρας. 


Θεσμικό πλαίσιο προστασίας: 

Οι ανεμόμυλοι του νησιού ως κτίσματα χρονολογούμενα πριν το 1830, προστατεύονται από τον αρχαιολογικό νόμο 3028/2002, χωρίς να απαιτείται η κήρυξή τους. Παρόλ’ αυτά, το 2006 εκδόθηκε από την 1η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων του Υπουργείου Πολιτισμού διαπιστωτική πράξη χαρακτηρισμού των ανεμόμυλων του οικισμού της Ύδρας ως αρχαίων μνημείων, προκειμένου να πιστοποιηθεί και να κοινοποιηθεί η ιδιότητα του αρχαίου στις δημόσιες αρχές και τους πολίτες και να λαμβάνονται τα απαραίτητα μέτρα για την προστασία των μύλων. 


ΑΠΟ ΤΟ ΑΡΘΡΟ ΤΗΣ ΛΑΜΠΡΙΝΗΣ ΧΙΩΤΗ ΣΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ

Σάββατο 28 Ιανουαρίου 2012

Θεόδωρος Αγγελόπουλος, 1935-2012


"Σας εύχομαι υγεία και ευτυχία αλλά δεν μπορώ να κάνω το ταξίδι σας
Είμαι επισκέπτης
Το κάθε τι που αγγίζω με πονάει πραγματικά
κι έπειτα δεν μου ανήκει
Όλο και κάποιος βρίσκεται να πει "δικό μου είναι"
Εγώ δεν έχω τίποτε δικό μου είχα πει κάποτε με υπεροψία
Τώρα καταλαβαίνω πως το τίποτε είναι τίποτε
Ότι δεν έχω καν όνομα
Και πρέπει να γυρεύω ένα κάθε τόσο
Δώστε μου ένα μέρος να κοιτάω
Ξεχάστε με στη θάλασσα
Σας εύχομαι υγεία και ευτυχία."

(ανέκδοτο ποίημα του Θόδωρου Αγγελόπουλου γραμμένο το 1982 λίγο πριν από την έναρξη συγγραφής του σεναρίου της ταινία «Ταξίδι στα Κύθηρα») 

Η Υδραίϊσα γυναίκα

Όλοι οι ξένοι επισκέπτες  που φιλοξενήθηκαν στα Υδραϊκά σπίτια και αρχοντικά, μιλούν για τη σχολαστική καθαριότητά των Υδραίϊσων γυναικών , την ευταξία, την ευπρέπεια και εκθειάζουν τα πολλά προσφερόμενα εδέσματα και γλυκίσματα, ιδίως δε τον λευκό σιταρένιο άρτο.

Οι γυναίκες φρόντιζαν και κοσμούσαν τους Ιερούς Ναούς και κατά μεγάλες παρέες περιποιούντο τα εξωκκλήσια.  Βοηθούσαν στο κτίσιμο και την επισκευή του Μοναστηριού της Παναγίας στο λιμάνι, μετά τον καταστρεπτικό σεισμό του 1769 , μεταφέροντας τις πέτρες και άλλα οικοδομικά υλικά στην ποδιά τους.  Όταν η Ύδρα επί αρχιεπισκόπου Αιγίνης και Ύδρας Καλλίνικου είχε προσχωρήσει στο Ρωμαιοκαθολικό δόγμα οι Υδραίισες δεν συμμετείχαν στις Παπικές Ρωμαιοκαθολικές τελετές.  Εξακολούθησαν να λατρεύουν τον Θεό κατά την Ορθόδοξη Χριστιανική πίστη, αφού δεν χρειάζονταν την προστασία του Πάπα από τους Λατίνους πειρατές της Μεσογείου, και έτσι σε λίγα χρόνια η Ύδρα έπαψε να είναι Λατινοπαππική και χάρη στην Υδραίϊσα γυναίκα επανήλθε ο Κλήρος, πρόκριτοι και όλος ο πληθυσμός του νησιού στην αλήθεια της Ορθόδοξης Χριστιανικής Πίστης.








Η ΕΥΠΑΡΑΞΙΑ ΓΚΙΚΑ ΔΟΚΟΥ θυγατέρα του Προκρίτου Γεωργίου Γκίκα - Δοκού είναι αυτή η οποία ανοικοδόμησε εκ θεμελίων την Ιερά Μονή της Αγίας Ευπραξίας Δουκού  (από το επίθετό της) αποκλειστικά με δική της χρηματοδότηση την προικοδότηση του πρόκριτου πατέρα της.


Είναι φημισμένη η κομψότητα της Υδραϊκής ενδυμασίας, την οποία πολλά νησιά προσπάθησαν ανεπιτυχώς να μιμηθούν και να αντιγράψουν.  Στο Αρχείο της Ύδρας σώζονται τα θεσπίσματα για την απαγόρευση στα μεταξωτά του 1819 τα οποία οι γυναίκες ουσιαστικά κατάργησαν και ανάγκασαν  με έξυπνο τρόπο τους άντρες προκρίτους να τα ανακαλέσουν . Γνήσιες απόγονοι της Λυσικράτης εφάρμοσαν την μέθοδο της αποχής από τα συζυγικά τους καθήκοντα και  επίσης σταμάτησαν τα φιλοδωρήματα στους ιερείς , τα πολύτιμα αφιερώματα και την εθελοντική εργασία στις Εκκλησίες.  Κομμένα τα χρυσά και ασημένια αφιερώματα, οι Λειτουργίες, τα Μνημονεύματα και τόσα άλλα.  Σε λιγότερο από ένα μήνα είχαν πετύχει το σκοπό τους.

Όταν υπήρχε διχογνωμία για σημαντικό θέμα, οι Υδραίισες αντιδρούσαν αντρίκια. Με ξίφη.  Ο ιστορικός Γ.Δ. Κριεζής περισώζει στην ιστορία του ανάλογο περιστατικό γύρω στα 1799:  "Δύο γυναίκες η μεν του ΔΗΜΑΜΑ η δε του Χ. ΚΟΥΡΚΟΥΤΗ  μετά από έριδα πήγαν λίγο έξω από την πόλη για να μονομαχήσουν. Πολλοί θεατές μαζεύτηκαν και παρακολουθούσαν την ξιφομαχία των γυναικών αυτών, ώσπου μπήκε ανάμεσά τους η ΕΥΑΓΟΚΟΡΑΙΝΑ και με έντεχνο τρόπο τους πήρε τα ξίφη . Μετά τις οδήγησε στο σπίτι της και με τα λόγια τις συμφιλίωσε.  Έφαγαν και ήπιαν όλη την ημέρα εκείνη για επισφράγιση της φιλίας τους, και οι πρώην εχθρές έφυγαν φίλες και αγκαλιασμένες".



συνεχίζεται....

Πηγή:  Νέα Υδραϊκή Πνοή 2007

Κυριακή 22 Ιανουαρίου 2012

Η αρχιτεκτονική της Ύδρας

Το Αρχοντικό του
Φραγκίσκου Βούλγαρη
Τα σπίτια της Ύδρας μπορούν να ταξινομηθούν σε 4 διακριτές κατηγορίες.  Τα πρώτα σπίτια κτίστηκαν στο νησί κατά την εποίκηση του 15ου αιώνα.  Βρίσκονταν συγκεντρωμένα στο χώρο της Κιάφας και τα περισσότερα σήμερα είναι ερειπωμένα.  

Εσωτερικό αρχοντικού
Ανδρέα Μιαούλη





Μια δεύτερη κατηγορία είναι οι απλές λαϊκές κατασκευές, από πρόχειρη αργολιθοδομή , "το μακρυνάρι".  Τα σπίτια αυτά οικοδομήθηκαν για να στεγάσουν τους πρόσφυγες από την Αργολίδα μετά τον Τουρκοενετικό Πόλεμο και τα Ορλωφικά.  
Το αρχοντικό του
Γεωργίου Σαχίνη
Διέθεταν το χαρακτηριστικό μακρόστενο ενιαίο χώρο εργασίας του τελευταίου ορόφου (το βιράνι) και τους χώρους κατοικίας και αποθήκευσης, βοηθητικά και στέρνες στις κατώτερες, ως και ημιυπόγειες στάθμες.  Σοβάδες ακανόνιστοι, παράθυρα μικρά χώροι χαμηλοί.  





Υπήρχαν βαριά εσωτερικά παντζούρια  και ξύλινες πλατιές τάβλες για ψευδοροφές. Πατώματα από υδραίικες πλάκες, κόκκινες ή γκρίζες στα ισόγεια και στα υπόγεια.  Ξύλινα πατώματα στους ορόφους και ξύλινες φέρουσες κατασκευές με δοκούς για τα δώματα που μαζεύουν νερό για τις στέρνες.  Αργότερα η λύση αντικαθίσταται από την Ιταλικού τύπου κεραμοσκεπή. Μέχρι τότε, τα σπίτια δεν είχαν στέγες αλλά ταράτσες (δώματα) όπως στις Κυκλάδες.

Το Αρχοντικό του
Λάζαρου Κουντουριώτη
Ενώ οι περισσότερες οικογένειες ζούσαν στα παραδοσιακά αυτά κτίρια, οι πλουσιότεροι πλοιοκτήτες και οι πρόκριτοι έχτιζαν τα μεγάλα αρχοντικά τους σε ένα εντελώς διαφορετικό ύφος. Η παράδοση μας πληροφορεί ότι οι Γενοβέζοι κυρίως αρχιτέκτονες που έφεραν στην Ύδρα οι Τομπάζηδες είναι οι εμπνευστές των πολυώροφων πέτρινων  μεγάρων που θυμίζουν με τη συμμετρική διάταξη των κατόψεων, τα κεντρικά χολ, τις ωραίες μαρμάρινες σκάλες, εσωτερικές αυλές και τοξωτές λότζιες, τα αναγεννησιακά παλάτια της Βόρειας Ιταλίας.  Τα αρχοντικά αυτά χτίστηκαν σε σύντομο χρονικό διάστημα στις αρχές του 19ου αιώνα και έμοιαζαν πολύ.  Χτισμένα συνήθως σε απότομες πλαγιές έχουν δύο καλούς ορόφους και άλλους δύο βοηθητικούς με κουζίνες, κελάρια, αποθήκες στέρνες και δωμάτια προσωπικού.  

Τα Αρχοντικά
Μιαούλη και Μπουντούρη
Η επίσημη είσοδος γίνεται στον ψηλότερο όροφο αλλά πάντοτε υπάρχουν  και άλλες προσβάσεις στα κατώτερα επίπεδα διαμορφώνοντας ένα ενδιαφέρον πλέγμα αυλών και κλιμάκων μαζί με μαρμαρόγλυπτες πορτοσές και επιβλητικά ξύλινα θυρόφυλλα.  Ρυθμικές σειρές παραθύρων οργανώνουν τις όψεις των καλών ορόφων και οι μεγάλες κεραμοσκεπείς τετράρριχτες στέγες δίνουν το υπόδειγμα για όλα τα άλλα κτίσματα για να προχωρήσουν στις μετασκευές της κάλυψής τους. Αυτό έδωσε τελικά στο νησί την ενιαία γοητευτική πολύχρωμη εικόνα του.

Το Αρχοντικό του
Παύλου Κουντουριώτη
Τα πιο γνωστά είναι η σημερινή Σχολή Καλών Τεχνών, το αρχοντικό του Μανώλη Τομπάζη και της συζύγου του Ξανθής Σαχίνη, το αρχοντικό του Γεώργιου Κουντουριώτη που ελέγχει από το ύψος του τη θαλάσσια πρόσβαση στο λιμάνι, το αρχοντικό του Φραγκίσκου Βούγαρη μετέπειτα Οικονόμου-Μύρικλη και νυν Αδαμάντιου Πολέμη , στην ίδια πλευρά το αρχοντικό Καλλέργη -Βότση νυν Δάκη Ιωάννου και το σημερινό Γεωργίου Σαχίνη, το αρχοντικό των Κριεζήδων πέρα από την πόλη στο δρόμου για το Βλυχό και το περίφημο αρχοντικό Μπουντούρη νυν Καρπίδα με τον μεγάλο κήπο και την ιδιωτική εκκλησία.  Μοναδική περίπτωση ανάμεσα στα μεγάλα αυτά οικοδομήματα, το γκρεμισμένο σήμερα σεράι του μπέη Γ. Βούλγαρη, ένα πραγματικό φρούριο και παλάτι μαζί, χτισμένο το 1800 πάνω σε Κωνσταντινοπολίτικο σχέδιο.

Εσωτερικό του Αρχοντικού
Εμμανουήλ Τομπάζη
Μια τέταρτη κατηγορία είναι τα νεοκλασικά σπίτια που χτίστηκαν ή ανακαινίστηκαν μετά την ενθρόνιση του Όθωνα το 1833 και την επικράτηση του εθνικού ρυθμού στην νέα πρωτεύουσα.  Ο νεοκλασικισμός αγκαλιάζει μεγάλα αρχοντικά, όπως το αρχοντικό του Γεωργίου Σαχίνη και της Ελένης Θεοδωράκη νυν Βερβενιώτη πίσω από ξερή Ελιά και το αρχοντικό Λεούση (Ξενία σήμερα) και το μέγαρο Ραφαλιά, μαζί με το ιστορικό φαρμακείο του αλλά και μικρά, ταπεινά σπίτια.  Τα κιγκλιδώματα για τους εξώστες και τις σκάλες του ρυθμού αυτού πολλαπλασιάζονται και τοποθετούνται και σε απλούστερες παραδοσιακές κατασκευές.  

Αρχοντικό Εμμανουήλ Τομπάζη





Στο εσωτερικό τα έντονα χρώματα και τα ζωγραφισμένα ταβάνια διαφοροποιούν την ατμόσφαιρα και την αισθητική που πλαισιώνει πλέον ένα τρόπο ζωής έντονα αστικό.
Το μεγαλύτερο μέρος των ιστορικών κατοικιών της Ύδρας σώζεται σήμερα σε πολύ καλή κατάσταση και ο νόμος που προστατεύει συνολικά την δοξασμένη ναυτική πολιτεία είναι η εγγύηση για τη διατήρηση της αυθεντικής παραδοσιακής φυσιογνωμίας του μοναδικού αυτού συνόλου






Από την έκδοση της Αδελφότητας των Υδραίων Αθηνών "Η αρχιτεκτονική της Ύδρας" υπό του Γεωργίου Αγγ. Προκοπίου

Πέμπτη 19 Ιανουαρίου 2012

Η Υδραίϊσα γυναίκα


Η Υδραίϊσα γυναίκα προ και μετά το 1821

Πολλά έχουν γραφεί για του Υδραίους Ήρωες των χρόνων προ και κατά το 1821. Θα προσπαθήσουμε να σκιαγραφήσουμε την Υδραί¨σα γυναίκα αυτών των χρόνω, παρ’όλο ότι τα στοιχεία για το συγκεκριμένο θέμα αυτής της περιόδου είναι λιγοστά, δυσεύρετα και δυσεξερεύνητα.

Οι Γυναίκες λοιπόν της Ύδρας αυτής της περιόδου ήταν φιλοπρόοδοι, φιλόπτωχοι, στοργικές εις τους ενδεείς.

Η ΚΥΡΙΑΚΟΥΛΑ ΚΡΙΕΖΗ περιέθαλπτε στα Αρχοντικά των Κριεζήδων τα ορφανά παιδιά της Ύδρας κατ’άρχάς και των Αγωνιστών της Πελοποννήσου εν συνεχεία.  Τους μάθαινε τα πρώτα γράμματα (κάτι σα νηπιαγωγείο) και εν συνεχεία τα έστελνε στο σχολείο του Αγίου Βασιλείου.  Το ανωτέρω Σχολείο – τη προτροπή της προγιαγιάς του Συζύγου της Γέρο Κριεζήνας – είχαν ιδρύσει πριν πολλά χρόνια οι Κριεζήδες, οι οποίοι το χρηματοδοτούσαν και έφερναν άξιους διδασκάλους Έλληνες και ξένους, ως και Λογίους άνδρες να διδάξουν στο Σχολείο αυτό.  
ΠΡΩΤΗ η Γέρο Κριεζήνα αξίωσε στο Αρχοντικό της να ομιλείται μόνον η Ελληνική γλώσσα, με πειθαρχικές συμβολικές ποινές για όποιον τολμούσε να εκφέρει έστω μια Αρβανίτικη λέξη.  Το πρότυπο της Αρχόντισσας συζύγου του Δημητρίου Κριεζή ακολούθησαν και στα αρχοντικά των άλλων προκρίτων, οι οποίοι άλλωστε βάπτιζαν και τα πλοία τους με ονόματα της Ενδόξου Αρχαιοελληνικής Ιστορίας.  Επίσης η Κυριακούλα Κριεζή μετά το 1833 διέθεσε μέγα μέρος της εναπομεινάσης περιουσίας των Κριεζήδων ως και προσωπικών ανεκτίμητων τιμαλφών της για να κτισθεί και να διοργανωθεί το «Αμαλείο» ορφανοτροφείο και Σχολείο.  Διοργάνωσε και εμπλούτισε την ήδη πλούσια βιβλιοθήκη των Κριεζήδων στο Αρχοντικό πάνω από τον μύλο του Βούλγαρη κάνοντάς την μια από τις πλουσιότερες ιδιωτικές βιβλιοθήκες, προς χρήση όμως όλων τον φιλομαθών.  Όπως πληροφορούμεθα από την κα Πόπη Πασπαλιάρη (απόγονο των Κριεζήδων), η οποία σαν νεαρή φοιτήτρια είχε δει και μελετήσει στην μεγάλη αυτή βιβλιοθήκη, περιείχε  με θαυμάσιο τρόπο ταξιθετημένα χειρόγραφους  κώδικες, περγαμηνές, συγγράμματα καθώς και πληθώρα πολύτιμων εντύπων επί παντός της εποχής αυτής επιστημονικού φιλοσοφικού, ιστορικού και λογοτεχνικού αντικειμένου καταλλήλως αρχειοθετημένων.  Την βιβλιοθήκη αυτή, πολύτιμο θησαυρό γνώσεων, την οποία εσεβάσθησαν επί τόσα χρόνια οι μελετητές, Έλληνες και εκ της Αλλοδαπής ερχόμενοι, δυστυχώς βέβηλοι χείρες εξαφάνισαν την δεκαετία του 1960 και μέχρι σήμερα αγνοείται η τύχη της.

Η ΜΑΡΙΑ ΕΜΜ. ΤΟΜΠΑΖΗ μαζί με την αδελφή της ΧΡΥΣΙΝΑ  και τις φιλοπρόοδους, συναγωνίστριες φίλες τους, κόρες σημαινόντων Υδραίων χρησιμοποίησαν την πρόοδο της τυπογραφίας.  Άρχισαν τον δια χειρογράφων ξεσηκωμό των Υδραίων και όλου του σκλαβωμένου Γένους και άρχισαν να τυπώνουν προκηρύξεις απελευθέρωσης των Ελλήνων στο τυπογραφείο, που είχαν φέρει στην Ύδρα οι αδελφοί Τομπάζη .  Στην Ύδρα βρέθηκαν μερικές προκηρύξεις χωρίς ημερομηνία και άλλες με ημερομηνίες προγενέστερες της κήρυξης της Επανάστασης στην Ύδρα (27-3-1821) από τον Α. Οικονόμου και τους ελάχιστα ή ουδόλως αναφερόμενους Γ. Γκίκα - Δοκό και Κ. Ζερβό.
Στο ως άνω τυπογραφείο τύπωσαν επιστολές και προκηρύξεις της λογίας εξ Άνδρου Ευανθίας Καϊρη, μεταξύ ατών και την επιστολή "προς τας φιλελληνίδας Ευρώπης και Αμερικής" το έτος 1825 τυπωμένη Ελληνικά και Γαλλικά, την οποία και υπέγραψε η Μαρία Εμμ. Τομπάζη, οι προαναφερόμενες συναγωνίστριές της καθώς και νεαρές σημαίνουσες γυναίκες από διάφορα μέρη της επαναστατημένης Ελλάδας.  Συναγωνίστριες από την Ύδρα ήταν οι εξής:

ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΛΑΖ. Δ. ΤΣΑΜΑΔΟΥ
ΚΥΡΙΑΚΗ Γ. ΓΚΙΩΝΗ
ΠΑΝΑΓΙΟΥΛΑ ΝΙΚ. Σ. ΜΠΟΥΝΤΟΥΡΗ
ΕΙΡΗΝΗ ΔΗΜ. Α. ΜΠΟΥΝΤΟΥΡΗ
ΜΑΡΙΑ ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΤΟΜΠΑΖΗ
ΜΑΡΙΑ ΙΑΚΩΒΟΥ ΤΟΜΠΑΖΗ
ΚΥΡΙΑΚΗ ΑΝΤΩΝΙΟΥ ΚΡΙΕΖΗ
ΕΛΕΝΗ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΣΑΧΙΝΗ
ΖΑΦΥΡΩ ΠΑΝΤΕΛΗ ΓΚΙΚΑ
ΜΑΡΔΙΤΣΑ ΙΩΑΝ. Φ. ΚΑΛΑΦΑΤΗ 
ΚΙΑΡΑ ΙΩΣΗΦ ΚΙΑΠΠΕ

συνεχίζεται....
Πηγή:  Νέα Υδραϊκή Πνοή 2007

Τρίτη 17 Ιανουαρίου 2012

Το νερό της Καράχας, μια άγνωστη για πολλούς πηγή


Ένα πρωινό μιας Κυριακής του Ιουνίου ξεκινούμε από το Καμίνι με σκοπό να γνωρίσουμε τέλος την Καράχα και τα γύρω ενδιαφέροντά της.
Περνούμε το Λιμάνι, πιο πέρα ανοικτά από το Μανδράκι όπου υψηλά ευρίσκεται μεταξύ άλλων και το μοναστηράκι του Αγίου Νικολάου και φθάνουμε στο αυλάκι του Λούμι του Κρίταμι.   Κατά σειρά συναντούμε την μικρή ξερά το Μ.. του Κορωνιού, το Λούμι του Θέβη, την Μαρούλιζα, το αγριότατο Καστέλλι και την Καστέβα.  Από κει παίρνουμε κατεύθυνση προς τα ανοικτά.  Παρατηρούμε τον κατακερματισμένο από τις φουρτούνες τον Κάβο Ντόσα, το ένα μετά το άλλο αυλάκι Μεσονήσια και τον Κάβο του Μανιάτη.  Μετά καθώς προσπερνούμε τον κάβο αυτό προβάλλει εμπρός μας και σε κάποια απόσταση απάνω στη ράχη του βουνού το εκκλησάκι της Ζωοδόχου Πηγής . Ολόλευκο, με το παραπλεύρως κελλάκι του, να μετριάζει την αίσθηση της ερημιάς της Ζούρβας και να παρακινεί σε επίσκεψη.  Άσπιλο και φεγγοβόλο , να γαληνεύει το τοπίο και να επιβάλλει την αγιασμένη ταπεινοσύνη του. Δίδουμε κατεύθυνση στο πλεούμενό μας κατά πάνω της Ζωοδόχου Πηγής, γιατί όπως μας έχουν πει το νεράκι της Καράχας ευρίσκεται λίγο δεξιά και χαμηλά της. 
 Στο διάστημα αυτό προσέχουμε να το διακρίνουμε, δηλαδή τα διάφορα σημάδια του και που μας είπαν πως έχει οι φίλοι μας ψαράδες του Καμινιού.  Τον απότομο βράχο, το καλοπατημένο βουνοπάτι που κατηφορίζει  από το εκκλησάκι, το τσιμεντένιο προφύλαγμα του νερού και τα παρόμοια άλλα.  Χωρίς μεγάλη προσπάθεια ευρίσκουμε την Καράχα.
Τώρα συναντούμε δυσκολία σε πιο μέρο3 να πλησιάσουμε τα βράχια, ν΄αράξουμε με ασφάλεια το πλεούμενο και να βγούμε έξω στην στεριά.  Γιατί  όλη η περιοχή αυτή δεν έχει ούτε ένα σίγουρα από τους καιρούς λιμανάκι ή τουλάχιστο μικροαυλάκι και καταντά με την πιο μικρή φουρτούνα απλησίαστη.  Άλλωστε και η υπόλοιπη περιοχή μέχρι το Φανάρι της Ζούρβας αποτελείται από τέτοιου είδους περιοχές, όλο βράχια χαμηλά, βαθουλωμένα από τις άγριες Τραμουντάνες και όσο σε λίγα άλλα μέρη της Ύδρας για να βγεις έξω επικίνδυνα.
Για όσους δεν γνωρίζουν το νεράκι της Καράχας τους λέγουμε πως αυτό το θείο δώρο της Ζούρβας ευρίσκεται περί τα δώδεκα μέτρα υψηλά από την επιφάνεια της θάλασσας.  Κατά περιγραφή της περιοχής βγήκε στη ρίζα ενός ολόρθου βράχου, που σχηματίσθηκε από ολίσθηση των χωμάτων του και πρόβαλλε το κοκκινωπό εσωτερικό του.  Ολίσθηση που προκάλεσε και άλλες αναταραχές, αφού όπως μας είπαν πιο υψηλά υπήρχαν μια απροσδιόριστη εποχή αγρόσπιτα που τα θεμέλια των υπεχώρησαν και απέμειναν πλέον ακατοίκητα.  Προήλθεν, πιστεύομεν αυτή η υποχώρηση των θεμελίων από υπόγειον ροήν νερών, που εσάρωσαν τα βράχια και είχαν σαν ευεργετικό αποτέλεσμα ν ξεφυτρώσει το νεράκι της Καράχας.
Σ΄αυτού του βράχου τη βάση σχηματίσθηκε ένα βαθούλωμα, όσο να δημιουργεί την εντύπωση μιας μικροσπηλιάς και να ελκύει την προσοχή.  Από την οροφήν αυτού του βαθουλώματος ρέει ακατάπαυστα νεράκι, ακόμα και τους καλοκαιριάτικους μήνες τότε που στερεύουν τα νερά των πηγαδιών της Ύδρας.  Νεράκι καθαρό, εύγευστο, της πέτρας και που μετά υπογείως χύνεται στη θάλασσα.   Στη γούνα που μαζεύεται κατασκεύασαν γύρω ένα τσιμεντένιο προφύλαγμα, με σκοπό να συγκρατεί το περίσσευμα του νερού και να μπορεί ο κθ’ ένας πιο εύκολα να χαρεί την ανεκτίμητη δροσιά του.
Εκτός αυτού υπάρχει στην Καράχα και ένα πηγάδι. Το συναντούμε καθώς την παρατηρούμε από την μεριά της θάλασσας αριστερά και ολίγο πιο υψηλά του προαναφερομένου νερού, να έχει βάθος το πηγάδι αυτό περίπου τα τρία μέτρα και να το χρησιμοποιούν οι αγρότες της Ζπύρβας για να ποτίζουν τα γιδοπρόβατά τους.  Πηγάδι επιμελημένο, που έχει και αυτό πάντοτε νεράκι και μέρος για πότισμα.  Ολίγο πιο χαμηλά βγαίνουν από την νωπή γη δυο άλλα ακόμα νεράκια, να ξεδιψούν τα αγριοπερίστερα της περιοχής και οι άφθονες πετροπέρδικες της  Ζούρβας.

Άρθρο του Γεώργιου Σαχίνη στα Υδραϊκά Νέα του 1970 από το αρχείο του Μπάμπη Μωρές

Παρασκευή 13 Ιανουαρίου 2012

Ένα ταξίδι καρδιάς γεμάτο αναμνήσεις

Ξεφυλλίζοντας το άλμπουμ - ημερολόγιο με τις φωτογραφίες των ανθρώπων που ίδρυσαν το σύλλογό μας, δεν μπορούμε παρά να γεμίζουμε από συναισθήματα και αναμνήσεις μιας άλλης εποχής.  Για την Ύδρα όπως και για όλη την Ελλάδα , ο προηγούμενος αιώνας σφραγίστηκε από πολύ δύσκολες στιγμές.  Πόλεμος και φτώχεια, μια σκληρή ζωή από την οποία όμως δεν έλειψε ποτέ το χαμόγελο, η ελπίδα και η προσπάθεια για ένα καλύτερο αύριο.  Ανάμεσα στου "πρωταγωνιστές" αυτού του ημερολογίου θα συναντήσουμε τους παππούδες ή τους πατεράδες μας,   παλιούς φίλους που με την επιμονή τη μεθοδικότητα και την αυθεντικότητά τους, αποτέλεσαν τον φάρο της σύγχρονης πορείας μας.  
Σήμερα, μετά από μια μεγάλη περίοδο ευημερίας, τα πράγματα αρχίζουν να δυσκολεύουν ξανά.  Ας παραδειγματιστούμε λοιπόν όλοι από τις  μνήμες από το έργο και από την πορεία των προγόνων μας.  Είναι ανάγκη να κατανοήσουμε πως όλοι μαζί, με σύνεση, αλληλοϋποστήριξη και πάνω από όλα ανθρωπιά, μπορούμε να δώσουμε πνοή και ελπίδα στα χρόνια που έρχονται για το νησί μας.  Ας έχουμε πάντα κατά νου το αρχαίο ρητό  "ουκ εν τω πολλώ το ευ..."
Ο πρόεδρος, κ. Δημήτρης Παύλου και τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου του Εμπορικού Συλλόγου Ύδρας, σας εκφράζουν τις πιο θερμές ευχές τους για ένα καλύτερο, ειρηνικό και δημιουργικό περιβάλλον.





Τετάρτη 11 Ιανουαρίου 2012

Μαρία Ιορδανίδου Κριεζή 1897-1989

Η Μαρία Ιορδανίδου ήταν κόρη του Υδραίου Νικολάκη Κριεζή  και της Πολίτισσας Ευφροσύνης Μάγκου. Ποτέ δεν είχε πάψει ούτε στιγμή να μιλάει με καμάρι για την υδραίικη καταγωγή της.  Είχε γεννηθεί στην Κωνσταντινούπολη το 1897 όπου κι έζησε τα παιδικά της χρόνια.  Ήλθε για λίγο στον Πειραιά για να επιστρέψει  πάλι στην Κωνσταντινούπολη όπου και φοίτησε στο Αμερικάνικο Κολέγιο.  Το 1914 βρέθηκε στο Βατούμ της Ρωσίας καλεσμένη από ένα θείο της για διακοπές αλλά αποκλείστηκε εκεί με το ξέσπασμα το Α Παγκοσμίου Πολέμου και την Οκτωβριανή επανάσταση στη συνέχεια.  Έμεινε πέντε χρόνια στη Ρωσία και σ΄αυτο το διάστημα φοίτησε στο γυμνάσιο της Σεβαστουπόλεως.  Σαν επέστρεψε πάλι στην Πόλη βρήκε την οικογένειά της καταστρεμένη οικονομικά και τότε ρίχτηκε στη βιοπάλη. Το 1920 Στην Αλεξάνδρεια γνωρίζει τον Ιορδάνη Ιορδανίδη νέο καθηγητή, φλογερό κομμουνιστή και το 1923 έρχονται στην Αθήνα όπου παντρεύονται κι εγκαθίστανται..  Τα κτυπήματα της μοίρας δεν επιτρέπουν στη Μαρία να σηκώσει κεφάλι.  Μένει μόνη με τα δύο παιδιά της, το Γιάννη και τη Νέλλη και η ζωή τους γίνεται μυθιστορηματική πλέον,  αφού σαν καρυδότσουφλα τους χτυπάνε τα κύματα της δικτατορίας του Μεταξά, της κατοχής και του εμφύλιου .  Το 1959 62 χρόνων τότε, αισθάνεται πως η μάχη που έδωσε για να επιβιώσει αυτή και τα παιδιά της, την γιγάντεψε την γέμισε δύναμη και πνευματικά αποθέματα και ξεκινάει το γράψιμο.  
Γράφει πρώτα τη Λωξάντρα που κατέκτησε το αναγνωστικό κοινό με 29 εκδόσεις και τους τηλεθεατές αφού σαν σήριαλ είχε την  πιο μεγάλη ακροαματικότητα. Μέσα από τη ζωή της παίρνει υλικό και συνεχίζει με τις Διακοπές στον Καύκασο, Σαν τα τρελά πουλιά, Του κύκλου τα γυρίσματα και με το τελευταίο της η Αυλή μας.
Βραβεύτηκε το 1978 από το Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως με τον Χρυσό Σταυρό και το Οφίκιο της Αρχόντισσας του Οικουμενικού Θρόνου. Ο Γιάννης Ρίτσος είπε για την Ιορδανίδου: "Λυπήθηκα πάρα πολύ για το χαμό της, γιατί ήταν αξιόλογη συγγραφέας και εξαιρετικός άνθρωπος.  Τα γραφτά της ήταν γεμάτα καλοσύνη ανθρωπιά και αγάπη. Πολυαγαπημένη δέσποινα των ανθρώπων των γραμμάτων αλλά και της τέχνης της χώρας μας."

Στις 6 Νοεμβρίου έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 92 ετών.. Ετάφη στο νεκροταφείο Νέας Σμύρνης

Πηγή: Η Φωνή της Ύδρας 1989 από το αρχείο του Μπάμπη Μωρές

Δευτέρα 9 Ιανουαρίου 2012

Μετόχι, ανάπτυξη και προοπτική για την Ύδρα



Με την διαμόρφωση και την κατασκευή χώρου προορισμένου για την στάθμευση και φύλαξη των αυτοκινήτων, αρχίζουν τα έργα για την  ανάπτυξη της περιοχής Μετόχι της Ύδρας (ιδιοκτησιακά   η περιοχή ανήκει στην Ιερή Μητρόπολη Ύδρας με τίτλους και έγγραφα ιδιοκτησίας από το 1743).
Στα σχέδια για την περαιτέρω ανάπτυξη της περιοχής που είναι και η  θαλάσσια «Πύλη της Ύδρας», εντάσσεται η κατασκευή ασφαλούς λιμανιού, χώρου αναψυκτηρίου, πρατήριου υγρών, παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από ηλιοθερμικούς σταθμούς και ανεμογεννήτριες
Τα έργα αυτά εκτός από την αναβάθμισης της περιοχής «Μετόχι» θα επωφελήσουν τουριστικά-εμπορικά την Ύδρα με την καλύτερη εξυπηρέτηση των τουριστών-επισκεπτών της αφού θα μπορούν οποιαδήποτε εποχή να επισκέπτονται το νησί μας, (θυμίζω ότι με τα θαλάσσια απαγορευτικά η Ύδρα αποκλείεται και απομονώνεται πάρα πολλές φορές κατά την διάρκεια του χρόνου).
Η ανάπτυξη της περιοχής Μετόχι είναι αδιάρρηκτα συνδεδεμένη με το νησί μας αφού θα ωφελήσει τα μέγιστα τους ζωτικούς τομείς του νησιού (τουριστικούς, εμπορικούς, οικονομικούς), αλλά και την τοπική κοινωνία της Ύδρας.



Τα έργα που άρχισαν αλλά και τα άλλα έργα που θα ακολουθήσουν είναι η μόνη διέξοδος ανάπτυξης και προοπτικής της Ύδρας, εν μέσω μια δύσκολης εποχής για τον τόπο μας.






ΑΝΑΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΑΠΟ ΤΟ ΥΔΡΑΣ ΠΟΛΙΤΕΙΑ ΤΟΥ ΣΠΗΛΙΟΥ ΣΠΗΛΙΩΤΗ

Σάββατο 7 Ιανουαρίου 2012

ΓΙΑ ΤΑ ΘΕΟΦΑΝΙΑ ΚΑΙ ΤΙΣ ΠΑΡΑΔΟΣΕΙΣ ΤΟΥ ΤΟΠΟΥ ΜΑΣ


ΑΠΟ ΤΟΝ ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΠΟΥΛΟ

Σκέφτηκα πολύ πριν γράψω αυτό το κείμενο. Και τελικά το αποφάσισα. Γιατί απλά το χρωστάω σε δύο παιδάκια...
Στην Ύδρα, εορτάσαμε τα Άγια Θεοφάνεια, παρά τις δύσκολες καιρικές συνθήκες. Η Πανηγυρική Θεία Λειτουργία στους Ενοριακούς Ναούς, ολοκληρώθηκε με την Ακολουθία του Μεγάλου Αγιασμού, όπως και σε άλλες περιοχές.
Στην Ύδρα, κρατούμε ζωντανές τις παραδόσεις. Έτσι θέλω να πιστεύω, δηλαδή. Πάντα, μετά τη Θεία Λειτουργία στους Ενοριακούς Ναούς, σαν σήμερα, κατεβαίνουμε στο θρυλικό Μοναστήρι, το σημερινό Καθεδρικό Ναό και ακολουθούμε τη λιτανευτική πομπή στα Καλά Πηγάδια, με επικεφαλής τον Ιερό Κλήρο, αλλά και τις Αρχές του Τόπου, όπου γίνεται Αγιασμός για να ευλογηθούν τα νερά των δύο πηγαδιών. Αυτή η παράδοση, μετράει χρόνια ολόκληρα. Αδιάψευστοι μάρτυρες, οι παλαιές φωτογραφίες.

Στην Ύδρα, σαν σήμερα, μετά τον Αγιασμό στα Καλά Πηγάδια, κατεβαίνουμε στο «βραχίονα», όπου εκεί γίνεται η κατάδυση του Τιμίου Σταυρού και αγιάζονται τα νερά της θάλασσας. Ευλαβική παράδοση, την οποία οι παλαιότεροι Ναυτικοί με πολύ σεβασμό τιμούσαν, αφού ήταν σημαντική ημέρα γι΄ αυτούς. Φέτος, παρά το δυνατό αέρα, πραγματοποιήθηκε η καθιερωμένη τελετή, όπου τον Τίμιο Σταυρό έριξαν στα παγωμένα νέρα κατά σειράν οι Ιερείς: παπα-Ιωαννίκιος Καλαφάτης, παπα-Γεώργιος Βλαχόπουλος και τέλος παπα-Ακίνδυνος Δαρδανός (Γενικός Αρχιερατικός Επίτροπος), και έπεσαν νέα παιδιά για να τον ανασύρουν. Είχε προηγηθεί κατάδυση του Τιμίου Σταυρού και στο γραφικό λιμανάκι των Καμινίων, από τον παπα-Ευάγγελο Γκιάκο. (Μου αρέσει η προσφώνηση «παπά», γιατί είναι χαρακτηριστική στο Άγιον Όρος και τη χρησιμοποιούσαν και οι παλαιοί Υδραίοι, επηρεασμένοι θετικά από τους Κολλυβάδες Πατέρες που είχαν εγκατασταθεί εδώ και συνέστησαν τη Μονή του Προφήτου Ηλιού).


Στην Ύδρα, σήμερα, δε θα είναι υπερβολή αν πούμε ότι πολλές παραδόσεις ξεθωριάζουν. Κι αυτό, όχι επειδή δεν τις ακολουθούν οι κάτοικοι του Νησιού, αλλά επειδή κάποιες φορές δεν τους δίνεται η ευκαιρία να τις ζήσουν. Ναι, πληγώθηκα πολύ σήμερα, όταν είδα αυτά τα δύο παιδάκια που ανηφόριζαν μέσα στο κρύο προς τα Καλά Πηγάδια, συνοδευόμενα από το θείο τους - που τα είχε προετοιμάσει να δουν τον Αγιασμό, και έτσι να μπαίνουν στις παραδόσεις του Νησιού μας - να χάνουν αυτή την ευκαιρία, επειδή τελικά και αυτή η παράδοση χάνει το χρώμα της από βεβιασμένες κινήσεις. Γιατί αν είμαι υπερβολικός, πώς είναι δυνατόν να ξεκίνησε η πομπή στην προκαθορισμένη - όπως πάντα - ώρα και μέσα σε 20 λεπτά να έχει ολοκληρωθεί και η λιτανεία και ο Αγιασμός και να επιστρέφουν;  Υποθέτω ότι αυτή η συντόμευση του χρόνου, ήταν η αφορμή για τρανταχτές απουσίες... για πρώτη φορά κιόλας!
Θα μου πείτε, δύσκολες οι συνθήκες, συμφωνώ. Αλλά ας σεβαστούμε το ότι κάποιοι αψηφούν ακόμα και τον καιρό, επειδή δεν θέλουν να σβήσει αυτή η παράδοση. Ας σεβαστούμε ότι υπάρχουν κάποιοι «θεοπάλαβοι», που ζουν γι’ αυτές τις στιγμές. Ας σεβαστούμε, το γεγονός ότι θέλουν κι άλλοι να συμμετέχουν σε αυτές τις Ιερές Τελετές, αναζωογονούμενοι στην Ιερά Παράδοση της Πίστεώς μας και την Παράδοση του Τόπου μας. Στο κάτω - κάτω, οργάνωση χρειάζεται και θέληση! Δεν είναι αποκλειστικό δικαίωμα κάποιων λίγων αυτές οι στιγμές! Στο χέρι των ιθυνόντων είναι να μη σβήσουν όλα! Στο χέρι τους είναι, αν κάτι πάει να σβήσει, να το ζωντανέψουν. Δώστε πρωτοβουλία στα νέα παιδιά. Δώστε τους τη χαρά της συμμετοχής. Η Ερμιόνη είναι δίπλα μας και αποτελεί παράδειγμα!
            Κρατώ μία ατάκα, που είπε κάποιος νέος σήμερα: Αν ήταν προεκλογική περίοδος, θα γινόταν χαμός ποιος θα πρωτοκρατήσει την Εικόνα, ενώ σήμερα ψαχνόμασταν! Και του απαντώ με μια φράση που άκουσα σε προεκλογική περίοδο: Η καλύτερη εποχή για κηδείες είναι αυτή, γιατί έχεις εξασφαλίσει βαστάζους!!!
Ξέρω ότι θα χαρακτηριστώ άσχημα με αυτό το κείμενο. Αλλά, πιστέψτε με, είναι όσο πιο απλό και αντικειμενικό μπορούσα. Άλλωστε, είμαι κι εγώ ένας από εκείνους τους «θεοπάλαβους», που τρελλαίνονται για να συμμετέχουν στις Ακολουθίες.
Αν κάποια στιγμή κάνουμε ήρεμα την αυτοκριτική μας, θα διαπιστώσουμε ότι έχουμε ευθύνη στις επερχόμενες γενιές, για να τους παραδώσουμε αυτά που παραλάβαμε. Ναι, είναι χρέος και ευθύνη μας! Αλλιώς θα κλαίμε πάνω σε αποκαΐδια σε λίγα χρόνια.
Γιαννάκη και Δήμητρα, λυπάμαι που δεν είδατε ούτε φέτος αυτό που περιμένατε με λαχτάρα. Ο θείος σας, διαμαρτυρήθηκε λέγοντας ότι είναι η τρίτη χρονιά που συμβαίνει αυτό. Ελπίζω του χρόνου να τα καταφέρετε και να τα καταφέρουμε! Αλλιώς θα δικαιωθεί αυτός που λέει «δε μας θέλουν».
Χρόνια πολλά και φωτεινά! Συγχαρητήρια στο Υδραιόπουλο Ανδρέα Θεοδοσίου, που ανέσυρε τον Τίμιο Σταυρό για τρίτη φορά. Να είναι πάντα άξιος και ευλογημένος.

ΑΡΘΡΟ: ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΠΟΥΛΟΣ, ΥΔΡΑ
ΦΩΤΟ: ΑΠΟ ΤΟ ΑΡΧΕΙΟ ΤΟΥ ΣΠΗΛΙΟΥ ΣΠΗΛΙΩΤΗ

Ευχές για ένα ευτυχισμένο 2012

Πηγή: Η Φωνή της Ύδρας

Παρασκευή 6 Ιανουαρίου 2012

Θεοφάνια 2012 στην Ύδρα


Από το ξημέρωμα είχαμε μεγάλη μεταβολή του καιρού.  Ενώ η χθεσινή νύχτα ήταν απόλυτα γαλήνια και ο ουρανός γεμάτος αστέρια, νωρίς το πρωί  γύρισε σε νοτιάδες που σύντομα μετατράπηκαν σε θυελλώδεις κοντά στα 9 μποφόρ.  Παρ΄όλα αυτά αρκετός κόσμος παρακολούθησε την θεία λειτουργία στον Μητροπολιτικό Ναό μετά το πέρας της οποίας,  σχημάτισαν την θρησκευτική πομπή προς τα  Καλά Πηγάδια , όπου ψάλθηκε ο Μεγάλος Αγιασμός και αγιάστηκαν τα νερά των δύο πηγαδιών. Η πομπή κατέβηκε στο λιμάνι όπου από τον λιμενοβραχίονα – λόγω απουσίας του Μητροπολίτη μας-  έριξαν τον Τίμιο Σταυρό στη θάλασσα ο π. Ιωαννίκιος , ο π. Γεώργιος Βλαχόπουλος και ο π. Ακίνδυνος, ενώ ο τυχερός που τον ανέσυρε ήταν ο Ανδρέας Θεοδοσίου.






Πέμπτη 5 Ιανουαρίου 2012

5 Ιανουρίου 1913, η Ναυμαχία της Λήμνου


 Η ναυμαχία της Λήμνου, στις 5/18 Ιανουαρίου 1913, ήταν η δεύτερη από τις δύο μεγάλες μάχες μεταξύ του Ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού και του Οθωμανικού Στόλου κατά τον Α' Βαλκανικό Πόλεμο και πραγματοποιήθηκε στην περιοχή της νήσου Λήμνου. 
 
Περί το τέλος Δεκεμβρίου του 1912, παρατηρήθηκαν συχνές εμφανίσεις πλοίων του τουρκικού στόλου στην προ των Δαρδανελίων θάλασσα. Οι εμφανίσεις αυτές ενίσχυσαν την υπόνοια ότι ο εχθρικός στόλος θα δοκίμαζε για άλλη μια φορά την τύχη των όπλων (μετά από τη Ναυμαχία της Έλλης). Πράγματι, τη νύχτα της 4ης Ιανουαρίου 1913 ο Αρχηγός του τουρκικού στόλου πλοίαρχος Ταχίρ επιβιβάσθηκε στο Medjidieh και επιχείρησε αναγνώριση της προ των Δαρδανελίων θάλασσας. Στη συνέχεια επιβιβάσθηκε στη ναυαρχίδα «Χαϊρεδδίν Βαρβαρόσσα», από όπου επικεφαλής ολοκλήρου του τουρκικού στόλου κατευθύνεται με όλη την ταχύτητα προς το ελληνικό ορμητήριο του Μούδρου. Η έξοδος έγινε έγκαιρα αντιληπτή από το ανιχνευτικό Λέων που ειδοποίησε σχετικά το ναύαρχο Κουντουριώτη. Ο Αρχηγός του ελληνικού στόλου, αφού ετοιμάσθηκε αμέσως για να αποπλεύσει, έστειλε προς τον ελληνικό στόλο το ακόλουθο σήμα:


«Ο ναύαρχος εύχεται την καλήν ημέραν εις τα γενναία επιτελεία και τα πληρώματα».

   Έτσι απέπλευσε επικεφαλής του Ελληνικού στόλου, που τον συγκροτούσαν το εύδρομο μάχης «Αβέρωφ» ναυαρχίδα, τα θωρηκτά «Σπέτσαι» αρχηγίδα του μοιράρχου Π. Γκίνη, «Ύδρα» και «Ψαρά» και 6-7 αντιτορπιλικά. Την ώρα που ο ελληνικός στόλος εγκατέλειπε το Μούδρο, εμφανίζεται σε απόσταση 15 περίπου μιλίων ο τουρκικός στόλος του Ραμίζ Μπέη που τον συγκροτούσαν τα θωρηκτά «Χαϊρεδδίν Βαρβαρόσσα», «Τουργούτ-Ρέϊς» και «Μεσουδιέ» το εύδρομο «Μετζητιέ» και 8 άλλα ελαφρά σκάφη. Ο ελληνικός στόλος στράφηκε αρχικά προς τα αριστερά για να προσεγγίσει τον τουρκικό και στη συνέχεια δεξιά για να αποφύγει χειρισμούς του τουρκικού στόλου. Ώρα 11:35 ο τουρκικός στόλος άρχισε να βάλει με τα πυροβόλα του εναντίον των ελληνικών πλοίων από απόσταση 8.400 μέτρων. Ο ελληνικός απάντησε αμέσως. Το πυροβολικό του Ελληνικού στόλου βάλει με καταιγιστικά πυρά εναντίον των τουρκικών πλοίων. Ώρα 11:55 στο Barbarossa διακρίνονται πυρκαϊές και το «Μεσουδιέ» που πλήγηκε από τα θωρηκτά «Ψαρά» και «Ύδρα», εξέρχεται από τη γραμμή με καπνούς πυρκαϊάς. 

Το θωρηκτό Barbarossa έχει πληγεί και πάλι σοβαρά. Μία "γουρούνα" (οβίδα 270 χιλιοστών) έπληξε τον ιστό του, καταρίπτοντας την ιστορική σημαία του Χαριεντίν Βαρβαρόσα, γεγονός που καταρράκωσε το ηθικό των Τούρκων. Ο τουρκικός στόλος που βρισκόταν σε μια τέτοια δυσχερή κατάσταση στρέφει αριστερά με κατεύθυνση τα Δαρδανέλια, οπότε ο ναύαρχος Κουντουριώτης διατάσσει τον Ελληνικό στόλο να στραφεί προς καταδίωξη του εχθρού, που έπλεε προς τα στενά με μεγάλη αταξία. To Αβέρωφ με ταχύτητα 20 μιλίων καταδιώκει τον τουρκικό στόλο, τα πυροβόλα του στρέφονται κατά του θωρηκτού «Τουργούτ» που βρίσκεται στην ουρά του τουρκικού στόλου. Το πλήττει καίρια. Το «Τουργούτ» αρχίζει να γέρνει. Έτσι ο τουρκικός στόλος, ηττημένος κατέφυγε στα Δαρδανέλια. Ο Ελληνικός στόλος είχε έναν και μοναδικό τραυματία και ασήμαντες ζημιές στο κατάστρωμα του «Αβέρωφ». Αντίθετα ο τουρκικός στόλος είχε πολλούς νεκρούς και τραυματίες και πολλές ζημιές στα πλοία του, στο πυροβολικό και τον εξοπλισμό του. Και κατά τη ναυμαχία αυτή αποδείχθηκε η ηθική υπεροχή του Αρχηγού του Επιτελείου, των Πληρωμάτων και η δεξιότητα των χειρισμών του «Αβέρωφ» με Κυβερνήτη και Αρχιεπιστολέα του στόλου τον πλοίαρχο Σοφοκλή Δούσμανη, καθώς επίσης η μεγάλη ταχύτητα του πλοίου και η αποτελεσματικότητα των πυροβόλων του Αβέρωφ. 
 Ο απολογισμός της μάχης για τους Οθωμανούς ήταν τραγικός. Εκατόν ενενήντα νεκροί, πολλαπλάσιοι τραυματίες και βαριές ζημιές σε τρία πλοία, το "Μπαρμπαρόσα", το "Τουργκούτ Ρέις", και το "Μεσουδιέ". Ο ελληνικός στόλος είχε μόλις τρεις τραυματίες και μικρές ζημιές. Ο τουρκικός στόλος δεν βγήκε από τα στενά του Ελλησπόντου για πολλά χρόνια και η Τουρκία κυρήσσει ημέρα πένθους αφού υπογράφει ταπεινωτική συνθήκη ειρήνης με την Ελλάδα. Το μεγαλύτερο όφελος της ελληνικής κυριαρχίας στο Αιγαίο είναι η απαγόρευση μεταφοράς της 8ης τουρκικής Στρατιάς από τη Δαμασκό της Συρίας στη Μακεδονία, που άμα είχε συμβεί ίσως να αποτελούσε το γεγονός που θα άλλαζε τις ισσοροπίες στα Βαλκάνια καθώς η Στρατιά αυτή αριθμούσε 180.000 καλά εξοπλισμένους και εκπαιδευμένους άντρες!

Η νίκη στη ναυμαχία της Λήμνου έδωσε την ευκαιρία στον ελληνικό στρατό να ελευθερώσει τα Ιωαννινα, τη Θεσσαλονίκη καθώς και ολόκληρη την Ήπειρο αλλά και τη πατρίδα του Μεγαλέξανδρου Μακεδονία!


“Ο “Αβέρωφ” εξακολουθεί μόνος διώκων τα εχθρικά σκάφη, βάλλων πάντοτε δι’ ομοβροντιών πότε εκ της μιας και πότε εκ της άλλης πλευράς… Τοιουτοτρόπως η πλεύσις του “Αβέρωφ” σχηματίζει είδος μαιάνδρου και είναι έξοχον το θέαμα, αλλά και πολύ σπάνιον συνάμα, αν όχι μοναδικόν εις την ναυτικήν Ιστορίαν, να βλέπη τις δηλ. ολόκληρον στόλον, εκ πολλών αποτελούμενων σκαφών, να φεύγη καταδιωκόμενος υφ’ ενός μόνον πλοίου, και τούτου ουχί ανωτέρου (κατωτέρου μάλιστα) κατά την επιθετικήν δύναμιν των αντιπάλων του… Ο “Αβέρωφ” κατά τη διάρκειαν όλης της διώξεως ταύτης μου έκαμνε την εντύπωσιν μανδροσκύλου, γαυγίζοντος διαρκώς και τρέχοντος πότε μεν προς τα εδώ, πότε δε προς τα εκεί, διά να αναγκάση τα πρόβατα του κοπαδιού να εισέλθουν εις την στάνην…”

ΣΟΦΟΚΛΗΣ ΔΟΥΣΜΑΝΗΣ “ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟΝ ΤΟΥ ΚΥΒΕΡΝΗΤΟΥ ΤΟΥ Γ. ΑΒΕΡΩΦ ΚΑΤΑ ΤΟΥΣ ΠΟΛΕΜΟΥΣ ΤΟΥ 1912-13″
από την “ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΝΕΩΤΕΡΑΣ ΕΛΛΑΔΟΣ”
του ΣΠΥΡΟΥ ΜΑΡΚΕΖΙΝΗ




metamarks